بتمن واقعی

تا حالا به این موضوع فکر کردین که آیا توی دنیای واقعی افرادی با ویژگی های خیلی خاص داریم یا نه؟ درست مثل شخصیت های ابر قهرمانی مثل بتمن، سوپر من، مرد عنکبوتی و غیره؟

با این نوشته از بلاگ بالماسکه همراه باشید تا با جزییات بیشتر به موضوع بتمن واقعی بپردازیم.

بتمن در دنیای واقعی

همه شما با این ابر قهرمان (بتمن) آشنایی دارین. قهرمانی که با نماد یا نمایه خفاش در تاریکی به نبرد با بدی و شرارت میپردازه و همه ی آدم بد هارو بدون اینکه بکشه به سزای اعمالشون میرسونه.

شاید خیلی از شما در اعماق ذهنتون فانتزی تبدیل شدن به این قهرمان یعنی بتمن رو داشته باشین، فرآیندی که به مقدار خیلی زیادی پول، هوش و قدرت فیزیکی احتیاج داره.

بتمن شخصیتی ساخته تخیلات انسان بوده و حتی احتمال وجود داشتنش برای ما خنده دار و محاله.

اما ما امروز میخوایم انسانی رو معرفی کنیم که شاید بشه به معنای واقعی لقب مرد خفاشی رو بهش داد پس با این مطلب از سری نوشته های بلاگ فروشگاه بالماسکه همراه باشید…

دنیل کیش ملقب به بتمن واقعی

اجازه بدین شما عزیزان رو با آقای دنیل کیش (Daniel Kish) آشنا کنم فردی که در تمام رسانه های اجتماعی و شبکه های خبری با نام بتمن معروف شده البته قبلش باید این اعتراف رو بکنیم که آقای دنیل کیش نه میلیاردره و نه شب ها به نبرد با مجرمین میره و نه حتی یک ماشین خوفناک مثل ماشین بتمن داخل فیلم های سینمایی داره اصلا ایشون اکثر جابجایی های خودش رو با یک دوچرخه انجام میده تازه یک مخفیگاه هم نداره که پر از تجهیزات نظامی و کاراگاهی باشه و خب از همه اینها مهمتر اینه که آقای دنیل کیش نابینا هستن.

دنیل کیش در سال 1966 در کالیفرنیا به دنیا اومد اما پدر و مادرش در همون ماه های اولیه زندگی دنیل کیش (بتمن واقعی ما) متوجه شدن که فرزندشون دچار سرطان شبکیه هست و قراره که بیناییشو از دست بده.

بتمن واقعی (دنیل کیش) در 13 ماهگی بینایی خودشو از دست داد اما این موضوع مانع بازیگوشیش نشد. بتمن واقعی علاقه زیادی به بالا رفتن از درخت داشت ولی هیچ ایده ای از مکان شاخه های درخت نداشت و ناچار بود با صداهایی که از دهانش در میوورد اونارو شناسایی کنه و ازشون آویزون بشه و از همون روش برای یافتن موانع پیش رو در زمان دوچرخه سواری استفاده میکرد. اما بتمن واقعی چجوری این کارو میکنه؟

آقای دنیل کیش بتمن، با در اوودن صدایی مثل کلیک کردن از دهان این کارو انجام میدن و با گوش دادن به بازتاب اونها میتونن تصویری از محیط اطرافشون داشته باشن. خیلی عجیبه نه؟

تکنیکی که از خیلی جهات شبیه به سیستم مکان یابی خفاشه و یا حتی سیستم سونار Sonar (فاصله یابی صوتی) که در کشتی ها و زیر دریایی ها از اون استفاده میشه.  پدیده ای که با نام echolocation شناخته میشه.

اما شاید بپرسین بازتاب صدا چطوری ممکنه از یک مکان تصویری صحیح و قابل استفاده ارائه بده؟ خب برای اینکه این موضوع رو درک کنیم باید در نظر داشته باشیم که فرایند درک صدا و تصویر در ذهن انسان خیلی شبیه به همه حتی شاید بشه گفت ماهیت این دو تا خیلی به هم شباهت داره تصویر از طریق نور و یا بازتاب امواج نور توسط سلول های بینایی دریافت، سپس ارسال و توسط مغز پردازش (تحلیل) میشه در حالی که فهم صدا از طریق دریافت صدا و یا بازتاب امواج صدا توسط گوش انجام و سپس به مغز ارسال و در اونجا هم پردازش (تحلیل) صورت میگیره که در مورد صدا به این امواج بازتاب شده اکو هم میگن که اکو هم مثل داده های تصویری سرشار از اطلاعات مفید درباره محیطی هستن که اون صدا داره ازش ساطع میشه اطلاعاتی مثل ابعاد، مکان، شیوه چینش اجسام در اون فضا و حتی تراکم اونها.

اما فرق این اطلاعات با اطلاعاتی که از بینایی میگیریم چیه؟ خب دانش قبلی و بازخورد اونها در برخورد با دیتابیس (پایگاه داده و اطلاعات) تجربیات قبلی مغز.

 یکی از راه هایی که پیغام های تصویری مسیرشون رو طی میکنن از لوب گیجگاهی (Temporal lobe) رد میشه جایی که ماهیت داده با اطلاعات قبلی که مغز داره بررسی میشه و به اصطلاح چیستی اون تشخیص داده میشه مثلا زمانی که یک استوانه با قطر کم نقره ای رو در پیاده رو میبینید که بالاش روشنه این داده میره توی لوب گیجگاهی شما و بعد از بررسی اطلاعات قبلی مغز پیغام میده چراغ و شما میفهمین که جلوتون یک چراغه و از کنارش رد میشین ولی درباره داده های صوتی همچین دیتابیسی وجود نداره که داده ها باهاش تطبیق داده بشن و مغز شما بتونه اجسام رو از هم تشخیص بده پس در اکثر مواقع بازتاب یک صدا در ذهن شما چیزی به جز نویز (Noise) نیست.

اما در مغز افرادی مثل آقای دنیل کیش (بتمن واقعی) صداها کم کم اهمیت معنایی پیدا میکنن و یک دیتابیس از صفر شکل میگیره و به تدریج مغز موفق میشه که تفاوت بازتاب هارو از هم تشخیص بده و بعد از یه مدتی به مرحله ای از دقت و جزییات برسه که با بینایی تفاوتی نداره.

آقای بتمن واقعی ما در تدتاک (TED Talk) خودشون مثال جالبی میزنن. ایشون مانعی رو جلو دهانشون میگیرن و از جمع حاضر میخوان که با چشم بسته تشخیص بدن که کی (چه زمانی) دارن مانع رو حرکت میدن!

خب این تجربه عملی آقای بتمن واقعی یک تجربه ساده از اکو لوکیشن (Echolocation) هست اگه شما هم به مدت چندین ماه تنها از این روش برای کشف محیط اطرافتون استفاده کنین کم‌کم مهارتتون تقویت میشه و میتونین به راحتی مسیر خودتون رو با چشم بسته پیدا کنین درست مثل خفاش.

اما داستان آقای بتمن واقعی از این هم فراتر میره. در سال 2014 تحقیقی توسط دکتر لرد هالر انجام شد و صدای بازتاب چندین صدا در چندین محیط مختلف از طریق هدفون هایی برای افراد نابینای مسلط به مهارت اکو لوکیشن پخش شد و از اونها خواسته شد تا اون محیط رو توصیف کنن که تقریبا همه اونها به طرز خیلی دقیقی تونستن ویژگی های بصری اون محیط رو شرح بدن اما در حالی که اونها مشغول گوش دادن به این صداها بودن اف‌ام‌آرآی یا تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی (FMRI) از مغز اونها گرفته شد و نکته خیلی عجیب و باور نکردنی این بود که موقع گوش دادن به این صداها قشر مخ دیداری یا همون Visual Cortex این افراد فعال میشد. بخشی که فقط و فقط مخصول تحلیل داده های بصری دریافت شده از چشم هستش یعنی به معنای واقعی کلمه اونا دارن با این صداها محیط رو میبینن همونطور که ما میتونیم با عکسی از یک محیط تصویری از اون مکان رو به دست بیاریم این افراد هم اون تصویر رو با استفاده از اکوهای ضبط شده از اون مکان به دست میارن و حتی شاید بشه گفت اونجارو میدیدن.

این پدیده در علم نورولوژی (Neurology) با نام نوروپلاستیسیتی (NEUROPLASTICITY) یا همون انعطاف پذیری عصبی شناخته میشه پدیده ای که تغییر در سیناپس‌ها و یا مسیرهای عصبی در مغز رو بعد از یک سانحه و یا اتفاق خاص توصیف میکنه که باعث میشه بخشی از کارکرد مغز تغییر کنه و یا با بخش‌های دیگه ترکیب بشه که در این نمونه جابجایی امواج صوتی با امواج نوری و تبدیل شدن صدا به بینایی دوم هستش.

آقای بتمن واقعی بعد از اینکه در اکو لوکیتینگ به مهارت رسید در سال 2000 موسسه World Access for the Blind رو پایه گذاری کرد که یک سازمان مستقل برای کمک به افراد نابینا و اطلاع رسانی صحیح درباره قابلیت های این افراد به اجتماع هستش.

آقای بتمن واقعی از اون موقع تا الان تکنیک خودشون رو به بیش از 500 کودک نابینا درس دادن. بتمن واقعی (دنیل کیش) از همون سیستم قدیمی خودش یعنی باز گذاشتن دست کودک برای ماجراجویی استفاده میکنه و در تمام مدت ماجراجویی در کنار کودکان هست و اونهارو درباره نحوه استفاده از مهارتشون راهنمایی میکنه.

بهتون توصیه میکنیم حتما سخنرانی کامل دنیل کیش (بتمن واقعی) رو در TED و همچنین ویدیو خیلی ترساناک دوچرخه سواری ایشون رو ببینید. برای مشاهده میتونین از لینک های زیر استفاده کنین:

• مشاهده سخنرانی بتمن واقعی در تد تاک
• مشاهده ویدیو دوچرخه سواری دنیل کیش نابینا

توجه: برای مشاهده لازم است فیلتر شکن دستگاه شما فعال باشد.

ولی شاید عجیب ترین نکته در کل این ماجرای آقای بتمن واقعی، پی بردن به قابلیت های نهان مغزمون باشه این عضو اسرارآمیز و پیچیده که هنوز سالها تا شناخت کاملش فاصله داریم اینکه چطوری کمی تغییر در پرسپکتیو (Perspective) و نحوه دریافت اطلاعات بخش های مخفی اون رو برامون آشکار میکنه و قابلیت های فراتری بهمون میده و اینکه چطوری هدایتش به جهت های خاص و قرار گرفتن در شرایط غیر قابل پیشبینی میتونه به معنای واقعی مارو به یه ابر قهرمان تبدیل کنه.

منبع: استرینگ کست